W dniu 31.12.2023 r. Kampinoski Park Narodowy zakończył realizację projektu „Dla zachowania bioróżnorodności – ochrona siedlisk i gatunków na obszarach wydmowych Kampinoskiego Parku Narodowego” w skrócie „Kampinoskie Wydmy” (nr projektu POIS.02.04.00-00-0016/18). Projekt został sfinansowany ze środków pomocowych w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020, oś priorytetowa: II. Ochrona środowiska, w tym adaptacja do zmian klimatu, działanie: 2.4 Ochrona przyrody i edukacja ekologiczna. Instytucją Wdrażającą jest Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych.
Całkowity koszt realizacji projektu wyniósł 13 925 076,80 zł.
Projekt był realizowany od 01.07.2019 r. do 31.12.2023 r., a w ramach projektu zrealizowano 41 zadań.
Na powierzchni 1685,38 ha przeprowadzono zabiegi ochronne, w tym:
- Usuwanie drzew i krzewów na siedliskach borów chrobotkowych, muraw ciepłolubnych, wydm śródlądowych z murawami szczotlichowymi, wrzosowisk oraz świetlistych dąbrów;
- Ochron czynna borów chrobotkowych;
- Przeciwdziałanie antropopresji i zapobieganie erozji;
- Ograniczanie występowania drzewiastych inwazyjnych gatunków obcego pochodzenia metodami hodowlanymi;
- Ograniczanie występowania drzewiastych inwazyjnych gatunków obcego pochodzenia metodami mechanicznymi;
- Ograniczanie występowania robinii akacjowej i czeremchy amerykańskiej metodami kombinowanymi;
- Ograniczanie występowania zielnych gatunków inwazyjnych obcego pochodzenia metodami mechanicznymi.
W ramach projektu wykupiono z rąk prywatnych na cele ochrony przyrody 52,2735 ha gruntów. Wszystkie wykupy w Kampinoskim Parku Narodowym mają charakter dobrowolny. Wykupione grunty zostały przed wykonaniem wykupu były wyceniane przez rzeczoznawcę majątkowego, a cena ustalana z właścicielami na podstawie operatu szacunkowego.
W ramach projektu wykonano szereg zadań związanych z inwentaryzacją przyrodniczą: zamówiono ekspertyzy botaniczne oraz fitosocjologiczne wykupionych gruntów, monitoring zbiorowisk roślinnych terenów wydmowych, w tym siedlisk przyrodniczych Natura 2000, ocenę skuteczności działań ochrony czynnej realizowanej w projekcie (w zakresie ograniczania występowania inwazyjnych gatunków oraz ochrony czynnej siedlisk przyrodniczych), a także nadzór ekspercki nad wykonywaniem prac terenowych w zakresie ochrony czynnej na siedliskach szczególnie wrażliwych przyrodniczo. W ramach ww. prac powstały m.in. ekspertyzy dwóch siedlisk przyrodniczych wcześniej niewykazywanych z terenu Kampinoskiego Parku Narodowego: *6230 Bogate florystycznie górskie i niżowe murawy bliźniczkowe (Nardetalia – płaty bogate florystycznie) oraz 5130 Zarośla jałowca pospolitego w murawach nawapiennych lub na wrzosowiskach. W efekcie prac inwentaryzacyjnych, murawy bliźniczkowe zostały zgłoszone do dodania do siedlisk przyrodniczych jako przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 PLC140001 Puszcza Kampinoska w ramach Standardowego Formularza Danych, a sprawa ta jest obecnie procedowana przez Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska w Warszawie.
Dla promocji projektu, propagowania jego efektów oraz wypracowanych najlepszych praktyk ochrony przyrody, zorganizowano dwa spotkania warsztatowe (15-16-19-20.09.2022 oraz 26-27.09.2022) dobrych praktyk i szkoleń w zakresie ochrony siedlisk Natura 2000, w których wzięło udział łącznie 129 osób.
W realizację projektu zaangażowanych było łącznie kilkudziesięciu pracowników beneficjenta, z czego dwa stanowiska pracy (kierownika projektu oraz koordynatora administracyjno-technicznego) finansowane były częściowo ze środków projektowych.
W ramach działań informacyjno-promocyjnych powstały dwa spoty promujące projekt – oba posiadają także wersję anglojęzyczną. Filmy są dostępne na kanale YouTube Kampinoskiego Parku Narodowego: https://www.youtube.com/@kampinoskiparknarodowy5261/featured . W ramach materiałów promocyjnych wykonano także broszury projektowe w języku polskim oraz angielskim, notesy, mapy, termosy, koszulki, długopisy oraz kalendarze.
Do celów projektowych zakupiono jeden samochód terenowy, a także rowery terenowe z akcesoriami, komputer polowy wraz z anteną GPS, lornetkę, czujniki do badania natężenia promieniowania, temperatury, wilgotności i światła, kosy spalinowe, tasaki, siekiery oraz szpadle. W ramach wyposażenia biura projektu zakupiono dwa komputery stacjonarne, komputer przenośny, aparat fotograficzny oraz meble biurowe.
Wskaźniki powierzchni, na których zostały wykonane działania ochronne jak i wykup gruntów w projekcie przekroczyły pierwotne założenia.
Projekt nie byłby możliwy do zrealizowania bez dofinansowania ze środków pomocowych w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020, współfinansowania z dotacji budżetu państwa a także pracy zespołu Instytucji Wdrażającej, której rolę pełni Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych.
Zwalczanie obcych inwazyjnych gatunków drzewiastych – tu dąb czerwony 
Wspólna narada pracowników naukowych z terenowymi w celu wyboru najlepszych sposobów ochrony siedlisk 
Wycieczka promująca projekt kampinoskie wydmy w ramach festiwalu nauki 
Wrzosowisko 
Usuwanie obcego gatunku – sosny smołowej 
Warsztaty dobrych praktyk 
Tablica wykonana w ramach projektu 
Stanowisko inwazyjnego rdestowca – przed usuwaniem w ramach projektu 
Samochód zakupiony w projekcie 
Przykładowe zabudowanie przeznaczone do rozbiórki w ramach projektu 
Prace polegające na usuwaniu ekspansywnego trzcinnika piaskowego z murawy ciepłolubnej 
Przykładowe koszulki wykonane w projekcie 
Murawa ciepłolubna 
Kobierzec chrobotków 
Goździk piaskowy 
Fotopułapki służą monitorowaniu i zwalczaniu antropopresji 
Działania przerzedzania na płacie dąbrowy świetlistej 
Bariery przeciwko antropopresji 
Rowery zakupione w projekcie
